Nahi ez dugun bakardadean eragiten duten faktoreak eta nola saihestu aztertuko dugu espezialista batekin
Bakardadeaz ari garenean, lehenik eta behin bakardadea zer den zehaztu behar dugu. Horrela adierazi du Pilar Castrok, zahartzean espezializatutako psikologoak, 20 urte baino gehiago daramatzanak Caritaseko adinekoen arloan lanean.
“Aurrean jartzen ditugun aditzekin bereiztea gustatzen zait”, hasten da. “Desberdina da bakarrik egotea eta bakarrik sentitzea. Egoteak une jakin bati egiten dio erreferentzia eta askotan esperientzia positiboa izaten da, atseden har dezakegu, askatasuna ematen digu… bakardadearen aurpegi bat dago, positiboa eta bilatua izan daitekeena, baina sufriarazten gaituen zerbait ere izan daiteke. Bakardadea sentitzea beti da desatsegina. Inori ez zaio gustatzen bakarrik sentitzea, gainera ez da beharrezkoa bakarrik egotea bakarrik sentitzeko. Batzuetan hainbat pertsonekin egon gaitezke, baina ez dugu lotura hori sentitzen, soberan gaudela pentsatzen dugu”, zehazten du.
“Honen bitartez bakardadea ez dela gauza erraza adierazi nahi dut. Psikologian esaten dugu bakardadea ez dela besteekin egotea edo ez egotea, baizik eta pertsonok dugun sentimendu bat, ditugun harremanak kantitate murritzagokoak edo kalitate okerragokoak direnean”.
Zerk eragiten du bakardadean?
Hainbat faktorek eragiten dute bakardadearekin gaizki sentitzean. Lehena nire harreman-nahiak dira. “Adibidez, gure auzoko 85 urteko emakume bat, duela 15 egun alargun geratu dena eta bi seme-alaba dituenak. Emakume hau gaizki sentitzen da eta bere seme-alabengana jotzen du beraiekin bizitzera joateko eskatuz. Batek esaten dio bere etxean ez dagoela lekurik, baina hara joan daitekeela bazkaltzera. Beste semeak esaten dio lekua soberan duela, baina haiek egun osoa etxetik kanpo ematen dutela eta bakarrik egongo dela, hobe dela bere etxean geratzea eta asteburuetan bazkaltzeko lotzea. Adin eta egoera bereko beste emakume bat. Seme-alabek uste dute ama zaharregia dela bakarrik bizitzen ikasteko, eta haiekin bizitzera joatea eskaintzen diote. Eskerrak ematen dizkie, baina bakarrik bizitzen jarraitu nahi duela esaten die”, kontatzen du adituak. “Ni emakume hauen laugarren pisuko bizilaguna naiz eta bien egoera ikusten dut, biak berdin sentitzen al dira bakarrik? Ez, lehenengoak lagun izan nahiko luke, baina bigarrenak egon liteke, eta ez egitea nahiago du. Hori oso garrantzitsua da bakardadea ulertzeko, ez da txarra jendea bakarrik egotea, txarra da guk nahi duguna ez denean”, dio.
Kalitatezko harremanak
Era berean, harreman kopuruaz gain, daukagun harremanen kalitatea garrantzitsua da. “Harremanak izan ditzakegu, baina ez gara ulertuak sentitzen, adibidez. Pertsona batzuek bakardadetzat jotzen dute zerbait gertatzen zaizunean eta ez duzunean norengana jo; eta baita jendearekin egotea eta konexioa ez sentitzean ere. Horri bakardade sintonikoa deitzen diot. Beste pertsona batzuekin egon gaitezke, baina diala ez dago bere lekuan, irrati zaharrak kasu”.
Psikologoaren arabera, asko ematen da egoitzetan, “besteekin zaude eta badakizu arreta emango dizutela, baina bereziki entzuten zaituen inor ez dagoela sentitzen duzu”.
Bestalde, bakardadea adinekoa izatearekin lotzen dugu, baina edozein adinetan gertatzen da. Izan ere, gazteen artean bakardade handia dagoela adierazten duten datuak aurkitu ditzakegu. Estatuko Nahi Ez den Bakardadearen Behatokiak ere bermatzen du hori. “Europako Batzordearen 2021eko txosten baten arabera, pandemiaren ondorioz bikoiztu egin da bakarrik sentitu diren pertsonen kopurua, eta europarren % 25era iritsi da. Baina ehuneko hori lau aldiz biderkatu zen 18 eta 25 urte bitarteko gazteen kasuan, eta gutxiago hitz egiten da haietaz”, azmpirratzen dute entitatetik.
Beste faktore batzuk
Kontuan hartzen den beste faktore bat egoera zibila da. “Alargunek ezkongabeek baino errazago dutela pentsatzen da, seme-alabak dituztelako, baina ez da horrela”. Era berean, hiri- edo landa-munduan bakardade handiagoa dagoen aztertu da, eta hor baloratzea zailagoa den. “Landa-eremuan asko dagoela bakarrik daudela ikusten da eta hori ez da hirian gertatzen, isolamendu gutxiago dago, baina hirietan bakardade-sentimendu handia dago. Jende asko dago inguruan, baina agian ez dugu norengana jo”. Eta maila sozioekonomikoa, bakardadea saihestuko diguten gauzak egiten lagun diezagukeela, “baina agian ez digutenak behar dugun harremanen kalitatea eskainiko”. “Hau barne zaintzaile bat dutenek adierazten digute esaterako. Ondo konpontzen diren pertsonek helarazten digute hori, baina hor dago beren lana delako, ez afektuagatik. Boluntario batek eskaintzen duena, ordea, bestearekin egotea da, biek nahi dutelako; garrantzitsua da, beraz, harreman mota desberdinak izatea”.
Nola ekiditu
Eta zer egin dezakegu bakardadea saihesteko? “Harremanak gure bizi-proiektuaren parte dira, eta gure bizitzan zehar zaindu behar dira, adinekoak izateagatik ez da bakardadea heldu behar. Beti egin ditzakegu gauzak hain bakarrik ez sentitzeko”. Taldeko jardueretan parte hartzea, aktibo egotea, beste pertsona batzuekin topo egitea eta gure interesak lantzea. Harremanak zaintzea eta harreman desberdinak izatea; ez bakarrik behar ditugunean, baizik eta harreman horiek izatearen plazera kontuan hartzea.
“Laguntza eskatu eta onartzea. Garrantzitsua da horretaz hitz egitea, laguntza eskatzeaz eta onartzeaz. Bakardadearen sentimendua buruko min bat bezalakoa da, zerbait egin behar dela adierazten digu. Denboran irauten duen buruko min baten inguruan galdetzen badugu, bakardadeagatik ere egin beharko genuke, nola atera gaitezkeen ikusten ez badugu”, aldarrikatzen du. “Gure bizimoduak zailtasunak jartzen dizkigu besteengan konfiantza izaterako orduan. Indartu ditzagun sare komunitarioak, lagundu gaitezen. Harreman libreak eta doakoak ordezkaezinak dira. Erakundeek gauza asko egin ditzakete, baina herritarroi dagokigun zati bat dago”, ondorioztatzen du.
